برگشتگی پلک به داخل (انتروپیون)؛ علت، علائم و درمان آن

برگشتگی پلک به داخل که به آن انتروپیون نیز گفته می‌شود یکی از مشکلات چشمی است که می‌تواند به شدت آزاردهنده و حتی خطرناک باشد. آیا تا به حال تجربه کرده‌اید که چیزی در چشم شما احساس ناراحتی ایجاد کند، در حالی که در واقع هیچ جسم خارجی در آن وجود نداشته باشد؟ این حالت ممکن است ناشی از برگشتگی پلک به داخل باشد، وضعیتی که در آن پلک‌ها به جای اینکه به درستی روی چشم‌ها قرار بگیرند، به داخل چرخیده و باعث تماس مداوم مژه‌ها با سطح چشم می‌شوند. این وضعیت می‌تواند موجب التهاب، قرمزی و حتی آسیب‌های جدی به قرنیه شود. در این مقاله، با دلایل، علائم و روش‌های درمان این بیماری آشنا می‌شوید.

برگشتگی پلک به داخل چیست؟

برگشتگی پلک به داخل، که به آن “انوربیت” یا “انوربیتال” نیز گفته می‌شود، وضعیتی است که در آن پلک‌ها به طور غیرطبیعی به سمت داخل چرخیده و به سطح چشم تماس پیدا می‌کنند. این تغییر در موقعیت پلک‌ها باعث می‌شود که مژه‌ها به طور مداوم با سطح قرنیه و ملتحمه (غشای داخلی چشم) تماس پیدا کنند، که می‌تواند موجب تحریک، قرمزی، درد و حتی آسیب به سطح چشم شود.

این مشکل معمولاً به دلیل ضعف عضلات اطراف پلک، تغییرات در ساختار پلک یا آسیب‌های مربوط به سن ایجاد می‌شود. در برخی موارد، می‌تواند به علت بیماری‌های خاص یا اختلالات عصبی نیز رخ دهد. برگشتگی پلک به داخل می‌تواند باعث بروز مشکلاتی مانند خشکی چشم، عفونت‌های مکرر، یا آسیب به قرنیه شود که در صورت عدم درمان به موقع، ممکن است منجر به کاهش بینایی گردد.

علت برگشتگی پلک به داخل  

برگشتگی پلک به داخل (انتروپیون) می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود که برخی از آن‌ها شامل عوامل مرتبط با افزایش سن، بیماری‌های چشمی، مشکلات مادرزادی و آسیب‌های فیزیکی هستند. در ادامه به مهم‌ترین علل این مشکل اشاره می‌کنیم:

1. افزایش سن

با افزایش سن، عضلات و رباط‌های پلک ضعیف شده و پوست خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهد. این امر باعث می‌شود که پلک به تدریج به سمت داخل چرخیده و موجب تماس مژه‌ها با سطح چشم شود.

2. مشکلات عضلانی و عصبی

برخی بیماری‌های عصبی یا عضلانی مانند فلج بل (Bell’s palsy) می‌توانند عملکرد عضلات کنترل‌کننده پلک را تحت تأثیر قرار داده و منجر به برگشتگی پلک شوند. همچنین، آسیب به اعصاب مرتبط با چشم و پلک ممکن است کنترل عضلانی را مختل کند.

3. زخم‌ها و آسیب‌های چشمی

سوختگی‌ها، جراحی‌های قبلی پلک، یا هرگونه آسیب فیزیکی به پلک می‌توانند باعث تغییر شکل و ایجاد جای زخم شوند که ممکن است پلک را به داخل بکشد.

4. عفونت‌ها و التهاب‌های چشمی

بیماری‌های التهابی مانند تراخم (یک عفونت باکتریایی مزمن) می‌توانند موجب ایجاد بافت‌های اسکار در داخل پلک شده و منجر به برگشتگی آن به داخل شوند.

5. دلایل مادرزادی

برخی نوزادان با برگشتگی پلک به دنیا می‌آیند که ممکن است به دلیل رشد غیرطبیعی پلک یا ضعف عضلات پلکی باشد. این مشکل معمولاً در دوران کودکی قابل اصلاح است.

6. بیماری‌های خودایمنی و پوستی

برخی از بیماری‌های خودایمنی و پوستی مانند لیکن پلان یا پمفیگوئید چشمی می‌توانند باعث التهاب و ایجاد زخم در پلک شوند که ممکن است به برگشتگی آن منجر شود.

علائم برگشتگی پلک به داخل (انتروپیون) 

برگشتگی پلک به داخل (انتروپیون) باعث تماس مژه‌ها با سطح چشم شده و می‌تواند علائم ناراحت‌کننده و در برخی موارد، آسیب‌های جدی به چشم ایجاد کند. شدت علائم بسته به میزان برگشتگی پلک متفاوت است، اما معمولاً شامل موارد زیر می‌شود:

1. تحریک و سوزش چشم

چرخش پلک به داخل باعث تماس مژه‌ها با قرنیه و ملتحمه شده و احساس سوزش، خارش و ناراحتی در چشم ایجاد می‌کند.

2. قرمزی چشم

تحریک مداوم قرنیه و ملتحمه به دلیل تماس مژه‌ها می‌تواند باعث التهاب و قرمزی چشم شود.

3. احساس جسم خارجی در چشم

بسیاری از افراد مبتلا به انتروپیون احساس می‌کنند که چیزی در چشمشان گیر کرده، حتی در صورتی که جسم خارجی وجود نداشته باشد.

4. اشک‌ ریزش مداوم

تحریک قرنیه و التهاب چشم باعث افزایش تولید اشک می‌شود که منجر به ریزش اشک بیش از حد می‌گردد.

5. حساسیت به نور (فوتوفوبیا)

برخی افراد مبتلا به برگشتگی پلک به داخل، در برابر نور حساس‌تر می‌شوند و قرار گرفتن در محیط‌های روشن برایشان آزاردهنده است.

6. خشکی و تحریک مزمن چشم

به دلیل تماس مداوم مژه‌ها با سطح چشم، لایه اشکی دچار اختلال شده و چشم‌ها ممکن است احساس خشکی و ناراحتی داشته باشند.

7. زخم و عفونت قرنیه

در موارد شدید، تماس مداوم مژه‌ها با قرنیه ممکن است باعث خراشیدگی، زخم یا حتی عفونت قرنیه شود که می‌تواند به کاهش بینایی منجر شود.

8. چرخش متناوب پلک

در مراحل اولیه، برگشتگی پلک ممکن است فقط هنگام پلک زدن یا بستن چشم رخ دهد، اما به مرور زمان ممکن است دائمی شود.

تشخیص برگشتگی پلک به داخل 

تشخیص برگشتگی پلک به داخل (انتروپیون) معمولاً توسط چشم‌پزشک و از طریق یک معاینه بالینی ساده انجام می‌شود. در این معاینه، پزشک وضعیت پلک، موقعیت مژه‌ها و اثر آن‌ها بر سطح چشم را بررسی می‌کند. مراحل تشخیص به شرح زیر است:

1. بررسی علائم و سوابق پزشکی

پزشک ابتدا از بیمار درباره علائمی مانند تحریک، سوزش، قرمزی، اشک‌ریزش و احساس جسم خارجی در چشم سوال می‌کند. همچنین، ممکن است درباره هرگونه سابقه جراحی چشم، عفونت‌های چشمی، بیماری‌های خودایمنی یا آسیب‌های قبلی به پلک پرس‌وجو شود.

2. معاینه فیزیکی پلک و چشم

• پزشک با بررسی دقیق پلک‌ها، میزان برگشتگی آن‌ها را ارزیابی می‌کند.
• موقعیت مژه‌ها نسبت به چشم و میزان تماس آن‌ها با قرنیه و ملتحمه بررسی می‌شود.
• حرکات پلک هنگام پلک زدن بررسی شده و پزشک به دنبال نشانه‌هایی از ضعف عضلات یا تغییرات ساختاری پلک می‌گردد.

3. تست کشش پلک (Snap-Back Test)

در این آزمایش، پزشک پلک پایینی را به سمت پایین می‌کشد و سپس آن را رها می‌کند تا ببیند که آیا پلک به سرعت به موقعیت طبیعی خود بازمی‌گردد یا نه. این تست به تشخیص ضعف عضلات پلکی کمک می‌کند.

4. فلوروسین تست (بررسی آسیب قرنیه)

در مواردی که احتمال خراشیدگی یا زخم قرنیه وجود دارد، پزشک از قطره‌های فلوروسین استفاده می‌کند. این ماده رنگی تحت نور آبی مشخص می‌شود و می‌تواند هرگونه آسیب به سطح قرنیه را نشان دهد.

5. بررسی علل زمینه‌ای

• اگر پزشک مشکوک به بیماری‌های خودایمنی یا التهابی مانند تراخم یا لیکن پلان باشد، ممکن است آزمایش‌های تکمیلی مانند نمونه‌ برداری از پلک یا بررسی خون توصیه شود.
• در مواردی که انتروپیون به دلیل مشکلات عصبی ایجاد شده باشد، ممکن است معاینات عصبی نیز انجام شود.

درمان برگشتگی پلک به داخل

درمان برگشتگی پلک(انتروپیون) به داخل بسته به شدت علائم و علت اصلی آن متفاوت است. در موارد خفیف، روش‌های غیرجراحی ممکن است کافی باشند، اما در موارد شدیدتر، جراحی معمولاً بهترین گزینه برای اصلاح وضعیت پلک است. در ادامه روش‌های درمانی رایج را بررسی می‌کنیم:

جراحی ترمیمی پلک

• در جراحی پلک، پزشک بافت‌های اضافی را برداشته و یا عضلات و تاندون‌های پلک را تقویت می‌کند تا پلک در موقعیت طبیعی خود قرار بگیرد.
• این جراحی معمولاً تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و دوره نقاهت کوتاهی دارد.

بخیه‌های اصلاحی (جراحی کم‌تهاجمی)

• در برخی موارد، پزشک از بخیه‌های مخصوص برای تغییر موقعیت پلک و جلوگیری از برگشتگی آن استفاده می‌کند.
• این روش ممکن است موقتی باشد و گاهی پس از چند ماه نیاز به تکرار داشته باشد.

برداشتن زخم یا اسکار پلک

• اگر برگشتگی پلک به دلیل زخم‌های قبلی یا عفونت‌هایی مانند تراخم ایجاد شده باشد، ممکن است جراحی برای برداشتن بافت اسکار و بازگرداندن پلک به حالت طبیعی انجام شود.

نتیجه گیری

برگشتگی پلک به داخل (انتروپیون) یک مشکل چشمی است که می‌تواند از ناراحتی خفیف تا آسیب‌های جدی به قرنیه متغیر باشد. این وضعیت به دلایل مختلفی مانند افزایش سن، مشکلات عصبی، زخم‌های پلکی یا بیماری‌های زمینه‌ ای ایجاد می‌شود و می‌تواند منجر به تحریک، قرمزی و حتی کاهش بینایی شود. تشخیص زودهنگام و انتخاب روش درمانی مناسب می‌تواند از آسیب‌های جدی به چشم جلوگیری کند. بنابراین، در صورت مشاهده علائم، مراجعه به پزشک برای بررسی و درمان ضروری است.