بیماری استرابیسم یا انحراف چشم

در مواردی که چشم ها در یک راستا نباشند ، بیماری استرابیسم می گویند. فرانسوی ها به استرابیسم چشم، لوچی می گویند. ممکن است انحراف چشم گاهی ظاهر شود و یا همیشه چشم ها انحراف داشته باشند. استرابیسم می تواند در یک یا هر دو چشم اتفاق افتد و یا به سمت داخل و یا خارج چشم به سمت بالا یا پایین باشد. انحراف چشم باعث بروز مشکلاتی از قبیل دوبین شدن و کم شدن دید عمق و تنبلی چشم فرد شود. انحراف چشم به اینگونه می باشد که فرد زمانیکه به سمت جلو نگاه می کند، چشم به سمت داخل و خارج و پایین و بالا حرکت می کند. استرابیسم اکثرا در کودکان اتفاق می افتد و لی ممکن است، حتی با گذشت زمان فرد دچار انحراف چشم شود.

بیماری انحراف چشم چیست؟

استرابیسم یا انحراف چشمی وضعیتی است که در آن چشم ها در یک راستا قرار نمی گیرند و یکی از چشم ها در جهتی متفاوت از چشم دیگر چرخانده می شود. در شرایط عادی، شش ماهیچه ای که حرکت چشم را کنترل می کنند با هم کار می کنند و با هماهنگی حرکتی خود هر دو چشم را در یک جهت قرار می دهند. بیماران مبتلا به استرابیسم در کنترل حرکات خود چشم مشکل دارند و نمی توانند تراز طبیعی چشم هایشان را حفظ کنند.

طبقه بندی بیماری انحراف چشمی

نوع دیگری از استرابیسم، ازوتروپی نوزادی نام دارد. این وضعیت با چرخش زیاد هر دو چشم به سمت داخل در نوزادان مشخص می شود که معمولاً قبل از شش ماهگی شروع می شود. معمولاً میزان دوربینی قابل توجهی وجود ندارد و استفاده از عینک این نوع از انحراف را اصلاح نمی کند. چرخش به داخل ممکن است به طور نامنظم شروع شود، اما به زودی ماهیت ثابتی پیدا می کند. انحراف زمانی بروز می کند که کودک به دور و نزدیک نگاه می کند. درمان این نوع از استرابیسم، انجام عمل جراحی بر روی عضلات یک یا هر دو چشم برای اصلاح هم ترازی چشم ها است.

رایج ترین انواع استرابیسم

دو مورد از رایج ترین انواع بیماری انحراف چشمی عبارتند از:

ایزوتروپی تطابقی

این نوع از انحراف چشمی اغلب در موارد دوربینی اصلاح نشده و استعداد ژنتیکی (سابقه ی خانوادگی) انحراف چشمی رخ می دهد. از آنجایی که توانایی تمرکز و جایی که چشم ها به آن اشاره می کنند با هم مرتبط هستند، تلاش اضافی که جهت حفظ تمرکز بر روی اشیای دور لازم است، می تواند منجر به انحراف چشم ها به سمت داخل شود. علائم این نوع از انحراف چشمی شامل دوبینی، بستن یا پوشاندن یک چشم هنگام نگاه کردن به اشیای نزدیک و کج کردن یا چرخاندن سر است. این نوع از استرابیسم معمولاً در چند سال اول زندگی بروز می کند. این عارضه معمولاً با استفاده از عینک درمان می‌ شود، اما ممکن است نیاز به استفاده از چشم بند و یا انجام جراحی روی ماهیچه ‌های یکی یا هر دو چشم نیز وجود داشته باشد.

اگزوتروپی متناوب

در این نوع از استرابیسم، یک چشم روی هدف ثابت می شود (تمرکز) در حالی که چشم دیگر به سمت بیرون است. علائم ممکن است شامل دوبینی، سردرد، مشکل در حین خواندن، خستگی چشم و بسته شدن یک چشم هنگام مشاهده ی اشیاء دور یا در نور شدید باشد. برخی از بیماران ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند در حالی که انحراف چشمی (تفاوت جهت بینایی چشم ها) ممکن است توسط دیگران تشخیص داده شود. اگزوتروپی متناوب می تواند در هر سنی اتفاق بیفتد. درمان این نوع از انحراف چشم ممکن است شامل استفاده از عینک، چشم بند، انجام تمرینات چشمی و یا انجام جراحی بر روی عضلات یک یا هر دو چشم باشد.

علت استرابیسم

اکثرا کودکانی که به بیماری های مغزی مبتلا هستند دچار بیماری استرابیسم می شوند که برای مثال بیماری های فلج مغزی و عقب افتادگی و تومورهای مغزی از ااین موارد هستد. تمام عواملی که باعث کم شدن بینایی می شود مانند آب مروارید و صدمات چشمی و غیره میتواند منجر به این بیماری چشم شود. دیواره خارجی هر چشم دارای شش عضله هستند که حرکات چشم را کنترل می کنند. این 6 عضله باید با هم هماهنگ باشند، اگر هر علتی باعث ایجاد اختلال در هماهنگ عضلات چشم شود فرد دچار بیماری استرابیسم می شود

به طور معمول، ناهماهنگی تراز چشم ها در بزرگسالان به دلیل سکته ی مغزی است، اما می تواند ناشی از ضربه ی فیزیکی یا استرابیسم دوران کودکی نیز باشد که قبلاً درمان نشده است و یا عود یا پیشرفت کرده است.

علائم بیماری استرابیسم

تشخیص انحراف چشم در افراد

جهت تشخیص انحراف چشم و یا هر گونه بیماری چشمی دیگر در کودکان بهتر است که در زمان شیرخواری و قبل از سن مدرسه حتما به پزشک مراجعه شود. مخصوصا افرادی که در خانواده خود سابقه این بیماری را دارند. در کودکان تشخیص استرابیسم کمی مشکل است به همین علت حتما باید به پزشک مراجعه شود. برای بررسی و تشخیص بیماری استرابیسم می‌توان از پاسخ این موارد به وجود این بیماری یا میزان پیشرفت انحراف پی برد و سایر روند درمان را پیش گرفت.

1. آیا مشکل انحراف چشم به طور ناگهانی ایجاد شده یا به مرور زمان ایجاد می شود؟
2. آیا انحراف همیشه در چشم مشاهده می‌شود یا فقط برخی مواقع بروز می کند؟
3. آیا انحراف در 6 ماهه ی اول زندگی وجود داشته است یا بعدا رخ داده است؟
4. آیا در سابقه ی خانوادگی بیمار، فردی مبتلا به استرابیسم وجود دارد؟

درمان استرابیسم

بعد از انجام سری معایناتی که پزشک بر چشم بیمار انجام می دهد، روند درمان بسته به علت و میزان پیشرفتت بیماری آغاز خواهد شد. ممکن است پزشک عینک تجویز نماید یا با استفاده از جراحی، مشکل انحراف چشم را رفع نماید. در روش جراحی، سعی می‌شود که چشم ها در یک راستا تراز می‌شوند. بهترین زمان عمل جراحی در سن 2 تا 4 سالگی است، ولی تا 7 سالگی نیز می‌توان این عمل را انجام داد. در روش های درمانی با دارو، به طور موقت ماهیچه را تضعیف کرده و در این فرآیند، به ماهیچه قوی تزریقات دارویی انجام شده تا ماهیچه ای که ضعیف است فرصت داشته باشد تا قدرت لازم را بدست آورد. اغلب درمان های دارویی ممکن است زمان بیشتری برای حاصل شدن نتیجه نیاز داشته باشند. برای اینکه در خصوص برگشت یا عدم برگشت انحراف بر چشم مطلع شوید باید حتما به صورت حضوری با بهترین جراح ترمیم چشم مشورت نمایید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر کودک شما سه ماهگی را پشت سر گذاشته و احساس می‌کنید که چشمانش نامرتب است، حتی اگر برخی مواقع اتفاق افتد، سریعا برای مراجعه به جراح ترمیم چشم با تجربه مراجعه فرمایید. گاهی ممکن است با این موضوع رو به رو شوید که کودک شما یک چشم را بسته و فقط با یک چشم اطراف را نگاه می‌کند و در این هنگام سر خود را می‌چرخاند نیز زمان را از دست نداده و برای تشخیص و معاینات لازم اقدام فمایید.