در فرهنگ عامه، افتادگی پلک (پتوز) از نظر خیلی از اشخاص پف یا پوست افتاده بالای پلک تلقی میشود ، در صورتی که افتادگی واقعی پلک به خصوص افتادگی پلک بالا خود پلک پایین تر آمده است و جلوی قسمتی از چشم را گرفته است ، منظور از پایین آمدن پلک خود پلک است نه پف بالایی چشم و نه پوست بالایی پلک بلکه لبه های پلک فوقانی پایین تر آمده است ، در اصطلاح پزشکی به این امر پتوز می گویند .
در این مقاله در خصوص پتوز اطلاعاتی را در اختیار شما قرار می دهیم .
پتوز در واقع افتادگی لبه های فوقانی چشم است ، لازم به ذکر است پتوز پلک تحتانی نیز وجود دارد که از اهمیت کمتری برخوردار است.
پتوز پلک فوقانی
افتادگی پلک بالا دارای درجه های مختلفی است ، در برخی مواقع افتادگی پلک کم است در صورتی که در برخی اشخاص دیگر ممکن است ، افتادگی پلک زیاد است ، به گونه ای که روی مردمک چشم را نیز بپوشاند .
در واقع زمانی که از بیرون به چشم انسان نگاه می کنیم ، یک قسمت رنگی است که در بخش وسط آن یک سیاهی وجود دارد به قسمت رنگی عنبیه می گویند .
در حقیقت جلوی همه این قسمتها قرنیه است اما به دلیل اینکه شفاف است دیده نمی شود ، ما بخش رنگی را می بینیم .
قسمت رنگی در وسط خود یک قسمت سیاهی دارد که نور از طریق آن رد می شود و ما از طریق این بخش مشاهده اجسام را داریم ، به این ناحیه مردمک می گویند .
به طور طبیعی پلک فوقانی حدود یک تا یک ونیم میلی متر بالای قسمت رنگی را می پوشاند ، پلک پایین یا همان پلک تحتانی در محاذات قسمت تحتانی همین بخش که به شکل رنگی دیده می شود ، قرار دارد .
چه زمانی می توان بیان کرد چشم ها دچار افتادگی پلک شده است ، زمانی که مقدار پلک فوقانی (پلک بالا) بیشتر از حدنرمال پایین بیایید بیان می شود چشم ها دچار افتادگی شده است ، اگر میزان پایین آمدن پلک فوقانی مختصر باشد ، جراحی پلک بیشتر جنبه زیبایی دارد .
اگر پایین آمدن پلک زیاد باشد به گونه ای که قسمتی از جلوی مردمک را بگیرد ، سبب ایجاد اختلال بینایی می شود .
پتوز فقط در بزرگسالان رخ نمی دهد بلکه در کودکان نیز رخ می دهد ، معمولا افتادگی پلک با جراحی قابل درمان است.
پتوز در کودکان (افتادگی پلک کودکان )
افتادگی پلک در کودکی بسیار مهم است ، اگر پتوز از زمان تولد وجود داشته باشد در اصطلاح پزشکی به آن پتوزمادرزادی (افتادگی پلک مادر زادی) می گویند .
علت های افتادگی پلک مادرزادی
پتوز مادرزادی یا همان افتادگی پلک مادرزادی علت های مختلفی دارد که در ذیل به برخی از آنها اشاره می کنیم .
معمولا افتادگی پلک در کودکان در اثر خوب تشکیل نشدن عضله مسئول بالا بردن پلک است .
در چشم هر شخصی در بخش پلک فوقانی عضله ای قرار دارد که این عضله بالا برنده پلک نام دارد ، توسط عصب سوم مغزی عصب گیری می شود ، این عضله است که باعث بالا رفتن پلک می شود.
اگر این عضله خوب تشکیل نشود کودک به شکل مادرزادی با افتادگی پلک روبرو می شود .
در زمان کودکی دید کودک با دیدن شکل می گیرد .
اگر چشم بچه ای حتی سالم باشد و هیچ مشکلی نداشته باشد ، برای مدتی چشم نوزاد را ببندید به علت اینکه چشم ندیده است ، منجر به عدم دید کافی می شود و در هیچ زمان دیگری دید کافی پیدا نمی کند . معمولا در این مواقع در معاینات همه موارد چشم طبیعی است اما به دلیل اینکه در زمان کودکی دید هر شخصی شکل می گیرد اگر در آن زمان نتواند ببیند دید کودک شکل نمی گیرد که در اصطلاح بیان می شود کودک تنبلی چشم دارد ، در علم پزشکی به این مورد آمبلیوپی می گویند .
یکی از مشکلاتی که پتوز میتواند ایجاد کند بستن مسیربینایی با پوشاندن جلوی مردمک است که در اصطلاح عام باعث همان تنبلی چشم و در اصطلاح پزشکی آمبلیوپی میشود .
این نکته بسیار مهم است ، بنابراین والدین به این نکته باید توجه خاصی داشته باشند و کودک را به پزشک اطفال واحیانا چشم پزشک جهت معاینه ببرند تا علت بررسی شود .
غفلت از افتادگی پلک کودک صدمات جبران ناپذیری را ایجاد می کند .
افتادگی پلک در کودک فقط مشکل افتادگی نمی باشد بلکه این امر سبب اختلال در دید کودک هم می شود ، اگر به این موضوع رسیدگی نشود تا اخر عمر هم نمی توان مشکل را اصلاح کرد .
در برخی مواقع این موضوع سبب انحراف چشم نیز می گردد .
افتادگی پلک مادرزادی انواع مختلفی دارد که شایعترین علت آن تشکیل نشدن کامل و خوب عضله پلک بالا می باشد .
علائم افتادگی پلک (پتوز)
مهم ترین علت افتادگی پلک همان افتادگی لبه های خود پلک است به گونه ای که لبه های پلک در بخش پایین تری از حد نرمال قرار می گیرند .
افتادگی پلک ممکن است در دو چشم رخ دهد که تشخیص آن کمی سخت تر است ، اگر افتادگی پلک یک طرفه باشد تشخیص آن سریع تر است ، از علائم دیگر افتادگی پلک در کودکان بالا گرفتن چانه است ، علت این امر قرار گیری پلک جلوی دید است ، برای دیدن کودک چانه را به سمت بالا می برد تا بتواند دید داشته باشد .
در دراز مدت این کار سبب ایجاد شدن اختلال گردن و ناهنجاری اسکلتی می شود ، علائم دیگر افتادگی پلک (پتوز) قرار گیری ابروها در قسمت بالاتر است ، زمانی که عضله بالا برنده پلک کار نکند برای ایجاد کردن دید کافی از عضلات بالا برنده ابرو کمک می گیرد تا چشم را باز کند .
در هرطرف که پتوز وجود دارد ممکن است ابرو بالاتر باشد .
علائم افتادگی پلک در بزرگسالان
یکی از نکات مهم که پزشک معالج باید به در زمان معاینه بداند این است که افتادگی پلک (پتوز) چه زمانی ایجاد شده است ، دانستن این مسئله که افتادگی پلک از زمان تولد و کودکی ایجاد شده است و یا در طی زمان بعدی بسیار مهم است .
- مسائل ژنتیکی از دیگر عوامل ایجاد شدن افتادگی پلک (پتوز) است .
زمانی که تاندون عضله بالا برنده پلک از مکان خود جدا شود ، نیزافتادگی پلک ایجاد می شود .
مهم ترین علت افتادگی پلک در بزرگسالان جدا شدن تاندون عضله بالا برنده پلک است .
یکی دیگر از علت های افتادگی پلک فلج عصب سوم مغزی که مسئول عصب دهی عضله بالا برنده چشم است ، اگر این عصب مشکل پیدا کند سبب ایجاد افتادگی پلک می شود.
بیماری های عضلانی
از دیگر علت های افتادگی پلک بیماری های عضلانی می باشد ، بیماری مغز و اعصاب و یکی از علل شایع انها بنام میاستنی گراو از سایر علل این افتادگی هستند .
تومورها از دیگر علت های افتادگی پلک می باشند .
در بالغین افتادگی پلک هم در ظاهر ممکن است مشکل ایجاد کند و هم در دید اختلال به وجود آورد .
اگر پتوز کم باشد جراحی پلک جنبه زیبایی دارد ، این پتوز در دید اختلال ایجاد نمی کند ، بلکه جراحی پلک صرفا جهت زیبایی انجام می شود .
درمان افتادگی پلک در اکثر مواقع با جراحی امکان پذیر است ، اما در موارد خاصی که امکان جراحی وجود ندارد می توان از وسایلی مانند عصای بینایی استفاده شود که این عصا را روی عینک قرار می دهند تا شخص بتواند دید داشته باشد .
جراحی پلک به اشخاصی که افتادگی پلک (پتوز) دارند کمک شایانی می کند .
دکتر رحیمی تاکید می نمایند کودکانی که پتوز دارند ، حتما در اسرع وقت درمان شروع شود .
لازم به ذکر است که گاهی اوقات همراه افتادگی پلک (پتوز) اختلال های دیگری نظیر اختلال عضلانی و حرکتی چشم و در برخی مواقع حتی تومور پلک یا تومور در سایر نواحی را میتوان دید لذا بررسی جامع در هنگام وجود پتوز لازم است .
در واقع درمان افتادگی پلک و جراحی پلک باید توسط پزشک فوق تخصص جراحی پلاستیک چشم انجام شود .
در کودکان هدف از جراحی پلک پیدا کردن مسیری برای بازشدن دید کودک است ، در سنین پایین در جراحی پلک دچار پتوز جنبه زیبایی قسمت فرعی است بلکه هدف پیشگیری از اختلال دید است ، حتما پدر و مادرها این نکات را بدانند که در جراحی پلک هدف عین هم کردن دو طرف مانند یکدیگر نیست بلکه هدف حفظ بینایی است ، اما در سنین بالاتر نزدیک تر و هم تراز شدن پلک بیشتر وجود دارد .
اما در سنین کودکی سعی در بازکردن محور بینایی است .
پس از جراحی پلک نیاز به مراقبت های بسیاری می باشد که پدر و مادرها باید به این نکته توجه ویژه ای داشته باشند یکی از نکاتی که باید توجه کنند باز ماندن چشم است ، زیرا باز ماندن چشم سبب خشکی چشم می شود .
سن مناسب جراحی پلک چه زمانی می باشد ؟
پتوز اگر محور بینایی را مسدود کرده باشد در دوران کودکی به محض تشخیص باید درمان شود ، حتی اگر کودک شیرخوار باشد باید درمان افتادگی پلک آن آغاز شود ، علت این امر مسدود شدن مسیر بینایی است که علاوه بر ایجاد تنبلی چشم سایر خطرات را ایجاد می نماید .
اگر افتادگی پلک (پتوز) در حدی باشد که محور بینایی را مسدود نکرده باشد اما قابل توجه باشد معمولا توصیه می کنیم کودک را در سنین 3 الی 4 سالگی جراحی شود، درمان افتادگی پلک قبل از رفتن کودک به مدرسه باید انجام شود تا کودک از نظر اجتماعی مشکلی نداشته باشد ، اما اگر افتادگی پلک بسیار کم باشد ، بهتر است جراحی پلک در سنین بالاتر انجام شود .
طبیعتا در سنین کودکی جراحی پلک تحت بی هوشی عمومی انجام می شود ، در صورت لزوم این کودکان در سنین بالاتر جراحی دقیق تری را جهت اصلاح ظاهری میتوانند انجام دهند .
در صورتی که فرد در زمان جراحی با جراح چشم همکاری لازم را داشته باشد به گونه ای که بتوان با بی حسی موضعی عمل را انجام داد می توان اصلاح افتادگی پلک را دقیق تر انجام داد .
پزشک جراح چشم در زمان جراحی سعی دارد در نگاه مستقیم دو طرف چشم شبیه یکدیگر شوند ، در صورتی که ممکن است درنگاه بالا و پایین اختلاف چشم وجود داشته باشد .
توصیه دکتر رحیمی به والدینی که در صورت وجود هرگونه افتادگی پلک کودک حتما معاینه توسط چشم پزشک و بویژه چشم پزشکی که فوق تخصص جراحی پلاستیک چشم دارد انجام شود تا تصمیم صحیح در مورد وی گرفته شده و به تاخیر نیفتد.
آیا امکان بازگشت افتادگی پلک وجود دارد ؟
تکنیک های مختلفی برای جراحی پلک وجود دارد ، اما از میان روش های جراحی پلک دو روش متداول تر می باشند :
روش اول جراحی افتادگی پلک
در این روش فوق تخصص جراحی پلاستیک چشم عضله بالا رونده چشم را کوتاه تر و قوی ترمی کند .
روش دوم جراحی افتادگی پلک
- زمانی که عضله بسیار ضعیف باشد که به هیچ عنوان نتوان از آن کمک گرفت یا قوی ترش کرد فوق تخصص جراحی پلاستیک چشم با وسایلی پلک را از نواحی زیر به عضلات پیشانی متصل میکند ، تا افتادگی پلک را بتوان درمان کرد .
- معمولا افتادگی پلک دارای ماندگاری است ، اما عمل پتوز ممکن است نیاز به عمل مجدد داشته باشد ،در جراحی اول افتادگی پلک عمده اصلاحات پلک انجام می شود ، اما در موارد بسیار نادری اگر افتادگی پلک مجدد رخ می دهد یا این که تنظیم ان کامل نیاشد نیاز است مجدد جراحی انجام شود .
جراحی پلک در اشخاصی که بیماری پیش روند عضلانی یا نرولوژیک را دارند به دلیل پیش رونده بودن بیماری امکان بازگشت وجود دارد .
در مواردی که اشخاص به این بیماری ها مبتلا هستند معمولا برای این اشخاص جراحی پلک را انجام نمی شود بلکه به کمک وسایل بالا برنده پلک سعی در ایجاد دید می کند .
مراقبت های پس از جراحی پلک
پس از عمل جراحی پلک در خصوص کودکان باید والدین حتما مراقبت های ویژه را انجام دهند تا چشم کودک باز نماند به خصوص در روزهای اول پس از جراحی پلک برای پیشگیری از خشکی چشم قطره های که پزشک جراح چشم تجویز کرده است را مصرف نمایید .
در هنگام شب پماد تجویز شده باید داخل چشم قرار گیرد .
توجه به این نکته الزامی است که باز بودن چشم موجب خشکی چشم و زخم قرنیه می شود ، بنابراین انجام مراقبت های پس از جراحی پلک یک از مهم ترین نکاتی است که باید پس از جراحی انجام شود .
معاینات مکرر پس جراحی نیز بسیار مهم است .
تا مدتی پس از عمل رسیدگی های مداوم ضروری است .
0 دیدگاه