مصاحبه دکتر ابوالفضل رحیمی در مورد افتادگی پلک

مصاحبه ای دکتر ابوالفضل رحیمی در مورد افتادگی پلک

موضوع برنامه: عوامل موثر در بروز افتادگی پلک روش های صحیح درمان و همچنین پیشگیری از این عوارض این اختلال و همچنين افتادگی پلک چند نوع دارد وچه افرادی به این اختلال دچار می شوند و چه اهمیتی دارد و درمان آن به چه شکلی می باشد و در صورت درمان نکردن چه عوارضی را در پی خواهد داشت؟
سوال: یکی از باورهای رایج را لطفا عنوان بفرمایید؟

دكتر رحيمى: کودکی که دچار افتادگی پلک می باشد، اعتقاد بر این است که فعلا نیاز به درمان ندارد و به مرور زمان بهتر شده و این عارضه در اوبرطرف خواهد شد و بهترین کار صبر نمودن می باشد. آيا اين باور صحيح است يا خير؟

سوال :افتادگی پلک چیست؟

دکتر رحیمی: در واقع کلمه ی افتادگی پلک فوقانى که در زبان فارسی استفاده می شود به دو مفهوم اطلاق می شود یکی پفی که در پشت پلک فوقانی می باشد که افراد به عنوان افتادگی پلک آن را می شناسند . ممکن این عارضه براثر کهولت سن و یا به صورت ساختمانی باشد یعنی برخی از افراد این عارضه را از دوران کودکی این پف را به ارث گرفته باشند که در اصطلاح عموم به آن افتادگی گفته می شود. این نوع افتادگی بیشتر جنبه ی زیبایی دارد و قادرند که عمل را انجام دهند که عمدتا عمل آن جزء جراحی های زیبایی به شمار می آید. جراحى اى كه براى اين نوع افتادگى استفاده ميشود عمل معروف بلفاروپلاستی است. نوع دوم كه در فارسی به آن افتادگی پلک گفته می شود در واقع یک نوع افتادگی می باشد که در علم پزشکی به نام پتوز یا تئوزیس گفته می شود. افتادگی واقعی این نوع می باشد که خود لبه ی پلک در جایی که مژه ها قرار دارد پايين تر از سطحی است که باید قرار گرفته باشد. اکثر اوقات یک طرفه است و می تواند دوطرفه نیز باشد برعکس افتادگی پلک قبلی که معمولا دو طرفه می باشد . این نوع افتادگی به این صورت است که خود لبه ی پلک پایین قرار گرفته است نه پوست و چربی که بالاتر از آن می باشد. (لبه ی پلک جايى كه مژه ها روئیده مقداری پایین تر است)
افتادگی در نوع اول به نام درماتوشالازى هم خوانده مي شود که ممکن است بر اثر سن باشد و یا چربی های آن ناحیه زیاد بوده باشد و یا برخی از افراد به صورت ساختمانی پف را به ارث گرفته باشند. این نوع افتادگی اغلب جنبه ای زیبایی دارد ولی گاهی افتادگی خیلی زیاد است و در بینایی نیز تاثیر می گذارد. این عارضه بیشتر در افراد مسن به علت پوست زیاد آوردن برمی گردد که روی مژه ها و پلک را ممکن گرفته باشد و بینایی را محدود کند در نتیجه جنبه ای درمانی نیز پیدا خواهد نمود. نوع دوم یعنی افتادگی که خود پلک پایین تر قرار می گیرد.

سوال : افتادگی پلک چه اهمیتی دارد؟

دكتر رحيمى : یکی از اهمیت های زیاد این موضوع در صورت درمان نکردن باعث اختلالاتی است که دربینایی ایجاد خواهد نمود، همان نوع درماتوشالازى يا پف پلک ها هم چنانچه زیاد باشند، باعث کاهش میدان بینایی فوقانی افراد خواهد شد.

سوال: تا چه مقدار را افتادگی پلک می گوییم؟

دكتر رحيمى: جلوی کره ای چشم، قرنیه ای چشم واقع شده است که پرده ای شفافی است و در زیر آن قسمت رنگی را اگر مشاهده کنیم خواهیم دید وسط قسمت رنگی، قسمتی است سیاه که به نام مردمک چشم می باشد. پس ما یه قسمت رنگی داریم و وسط ان قسمت سیاه رنگی . به طور طبیعی پلک فوقانی حدود 1 تا 1.5 میلی متر روی قسمت رنگی را می پوشاند اگر پلکی بالاتر از این باشد یعنی قسمت سفیدی چشم را بالای قسمت رنگی آن مشاهده کنیم به این عارضه کشیدگی پلک گفته می شود یعنی پلک زیادی بالا رفته است. اگر پلك از 1 تا 1.5 ميلى متر پایین تر باشد به عنوان پتوز یا افتادگی پلک محسوب می شود. طبیعتا اگر ازمقداری پایین تر بیاد که یعنی از مردمک چشم که مشاهده می کنیم و مردمک را بپوشاند طبیعتا اختلال بینایی را به وجود می آورد. اختلال بینایی افراد در دو زمان است یکی در زمان کودکی و دیگری در بزرگسالی رخ می دهد.

وقتی اختلالی ایجاد می شود که در اثر صدمه صورت گرفته باشد و افتادگی پیدا کرده که باید بگوییم این عارضه در کودکان این افتادگی بسیار اهمیت دارد، زیرا کودکان در واقع با دیدن، دیدشون شکل می گیرد و مرکزی در مغز ایجاد می شود که مرکز بینایی تکامل پیدا می کند و چنانچه کودکی چشمش بسته شود و نتواند ببیند یعنی آن مرکزدرست شکل نگرفته است.

یاد آوری: بچه ها تنبلی چشم دارند زیرا با دید تمرکز چشم صورت می گیرد که اگر بچه ای به خوبی نبیند ممکن است به دلایل مختلفی باشد که یا آب مروارید مادرزادی  یا شماره ای خیلی بالایی داشته باشد که پدرومادر متوجه نشده باشند و یا افتادگی پلک پیدا کرده و جلوی دید را می گیرد. این بچه اگر نتواند ببیند به تنبلی چشم دچار است، تنبلی چشم یعنی همه چی ظاهرند خوب یعنی با معاینه همه چیز عالی است اما با عینک نیزبه درستی دیدش کامل نمی باشد و حداکثر دید را پیدا نکند.

این عارضه بسیار مهم است زیرا می توان از این قسمت پیشگیری نمود و ممکن است که اختلال ایجاد شود و تا آخر عمر فرد باقی خواهد ماند و زمان درمان که باید دید شکل بگیرد در 9 سال اولیه است و هرچه به تولد این زمان نزدیک تر شود درمان این اختلال ایجاد اهمیت آن بیشتر می شود.  یعنی این مرکز در اوایل تولد فعال تر است و هرچه به طرف 9 سال پیش رویم (البته برخی ها براین عقیده اند که تا 11 سالگی نیز می توان درمان نمود) اما عمدتا 9 سالگی و هر چه به سن 9 سال برویم اهمیت این موضوع کمتر خواهد شد. تشخیص زود هنگام و درمان افتادگی پلک بسیار مهم می باشد.

تشخیص و درمان افتادگی چشم در افراد به چه شکلی می باشد؟

اگر پتوز در فردی تشخیص داده شد  باید بگوییم که تشخیص زودهنگام بسیار مهم می باشد. گام اولی در تشخیص این عارضه توسط پدرو مادر می باشد به خصوص مادر زیرا دائما با کودک در ارتباط می باشد نکته مهم سیاهی وسط چشم می باشد یعنی سیاهی چشم کودک زمانی که چشم باز است و نخوابیده باید کاملا پیدا باشد اگر پلک مقداری افتادگی داشته باشد که مردمک را پوشانده باشد این عارضه نگران کننده می باشد حتما باید بررسی شود البته باید متذکر بود که مقدارهای کمتر نیز باید بررسی و مورد پیگیری قرار گیرند. گاهی افتادگی به حدی پایین است که بر روی مردمک قرار نگرفته است وعلائم نگران کننده ای در فرد ایجاد نمی کند. باید بگوییم که اگر افتادگی مقداری مردمک چشم را پوشانده باشد انتقال تصویر به مغز به خوبی صورت نخواهد گرفت و چنانچه کودک باشد این عارضه می تواند اهمیت حیاتی برایش ایجاد کند و در دیدن او اختلال و ناهنجاری رخ دهد.

تشخیص افتادگی پلک در فرد چگونه می باشد؟

تشخیص به این گونه است که پلک مقداری پایین است و اکثرا یک طرفه است و افراد می توانند این عارضه را به دلیل عدم تقارن شناسایی کنند. اگر افتادگی پلک دو طرفه باشد نیاز به دقت بیشتری است و کودکی که افتادگی پلک دو طرفه داشته باشد از زمان تولد این اختلال را به همراه دارد. افرادی که دارای افتادگی پلک (پتوز) دو طرفه اند، برای دیدن سر را خیلی بالا می گیرند و از بالا پایین را نگاه می کنند یعنی عضلات بالابرنده ی چشم قدرت زیادی ندارد و افتادگی پیدا کرده است و فرد مجبور می باشد سر و چانه را به طرف بالا بگیرد تا به خوبی مشاهده کند. علامت دیگر ابروی فرد می باشد که زمانی که در فردی عارضه ی افتادگی وجود داشته باشد ابرو بالاتر قرار می گیرد یعنی فرد از عضلات پیشانی و بالابرنده ی پلک کمک می گیرد و چشم را باز نگه می دارد اگر این علامت یک طرفه باشد کاملا و به طور محسوس دیده خواهد شد اما اگر دوطرفه باشد ممکن است که دوطرف را بالا بکشد.

متذکر می شویم که عدم قرینگی ابرو در تمام افراد به صورت واضح یا محسوس وجود دارد و گمان نبرند کسی که ابروهای غیر قرینه دارد این عارضه به دلیل افتادگی پلک یا پتوز می باشد. باید علائم دیگر این عارضه را جستجو کنند.  شایان ذکر است که بگوییم انواع پتوز به دو دسته تقسیم می شود یکی پتوز مادرزادی و دیگری پتوز اکتسابی می باشد . عمده مبحث بیشتر در مورد پتوز مادرزادی است اما در مورد پتوز اکتسابی نیز بحث جدایی ارائه خواهیم داد.